در اثر سستی مسئولین میراث فرهنگی: میراث تاریخی تبریز زیر غبار نا

در اثر سستی مسئولین میراث فرهنگی: میراث تاریخی تبریز زیر غبار نابودی

شهر تبریز، با پیشینه 4 هزار ساله از روزگار بسیار کهن مسکن و اقامتگاه انسان هایی بود که راز و رمز و اصول شهرنشینی را می شناختند و این امر نشان از دیرپایی تمدن در این شهر باستانی دارد.

در حال حاضر کوچه پس کوچه ها، میدان ها و گذرها، بازارها، و خانقاه ها، هر خشت و هر سنگ و آجری از در و دیوار این شهر نشانی از گذشته تاریخی و تمدن دیرین آن دارد.

در هر دوره از تاریخ، باستان شناسان با مراجعه به اسناد، مدارک و تاریخچه مناطق مختلف با حفاری در این قسمت ها گوشه ای از تاریخ و سرگذشت نیاکانمان را از زیر خروارها خاک بیرون آورده و غبار فراموشی را از چهره این آثار پاک می کنند.

اما تاریخ و گستره تمدن تبریز چنان وسیع است که در بعضی از محله های قدیمی، بخشی از این تمدن و تاریخ هنوز سر از خاک بیرون نیاورده شده است. در این خصوص بی شک وظیفه "سازمان میراث فرهنگی" است که این مناطق کهن را با کمک کارشناسان و متخصصان باستان شناسی، کشف کرده و در صورت وجود ابنیه و آثار تاریخی نسبت به حفاری و یافتن این آثار و سپس حفظ آنها اقدامات لازم را به عمل آورد.

اتفاقاتی که اخیرآ در یکی از محله های قدیمی تبریز رخ داده است، نشان از این دارد که شهروندان فرهنگ پرور و هنر دوست تبریزی بیش از سازمان های مربوطه (سازمان میراث فرهنگی و ...) دغدغه حفظ اسناد تاریخی شهر و گذشته خود را دارند.

"محله عمارتی" تبریز، یکی از مناطقی است که پیشینه کهنی در دل خود پنهان دارد. بخشی از این پیشینه اخیرآ در پی عملیات خاکبرداری "شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجان شرقی" در یکی از کوچه های این محله به شیوه ای" اسفبار و غیر اصولی" سر از خاک بیرون آورد.

 "پرویز معنم" که یکی از اهالی این محل است در این خصوص می گوید: "کارگرانی که در این منطقه مشغول کار بوده اند، در عمق 5 متری زمین متوجه وجود سنگ های قدیمی شدند و من به محض اطلاع از این موضوع سنگ های یافت شده را به خانه برده و سریعا "سازمان میراث فرهنگی آذبایجان شرقی" را در جریان پیش آمد، قرار دادم و "دکتر عمرانی" (معاون کردتبار حفظ ابنیه سازمان میراث فرهنگی) به همراه کارشناسان امر جهت رسیدگی به موضوع به محل مذکور مراجعه و اقدام به تهیه گزارش، فیلم و عکس از یافتها و محل کشف آثار مزبور کردند.

اما تا کنون هیچ اقدامی در خصوص متوقف کردن عملیات مخرب خاکبرداری یا اقدامات لازم برای جلوگیری از آسیب دیدگی این اثر تاریخی نهفته در دل خاک صورت نگرفته است." وی بر اساس اطلاعات خود اظهار داشت: "احتمالا این سنگ ها متعلق به "قبرستان اشرافی گجیل" بوده است که نزدیک "یک هزار سال" قدمت دارد.

"منعم" ادامه می دهد: "این آثار تاریخی به همین سنگ ها ختم نمی شود، بطوری که آرامگاه "سلطان احمد، سردار بزرگ نادرشاه" در پی ساختمان همسایه قرار گرفته است." وی همچنین ته ستون هایی که احتمالا متعلق به همین دوران است را هنگام حفاری از پی محل زندگی خود یافته است.

"دکتر قندکر"، مسئول اسبق موزه آذربایجان در این خصوص می گوید: "قبرستان گجیل یکی از قدیمی ترین قبرستانهای شهر تبریز بوده است که در اواخر سلطنت قاجار به "باغ گلستان" تبدیل شده است." وی همچنین می گوید: "با اینکه مرحوم تربیت (شهردار وقت) یکی از رجال خوش نام و عالم کشور بود، اما هنگام تبدیل این قبرستان به پارک، به سنگ قبرهای نفیس موجود در آن – که می توانستند به عنوان سند تاریخی مورد استفاده باشند_ توجه نکرده است."

قندگر در ادامه می افزاید: "حدود یک هزار سال از این مکان به عنوان قبرستان استفاده می شده و بزرگان علم و دانش در آن آرمیده بودند و آرزوی ما این بود که این سنگ قبرها به شکل اصولی از زیر خاک در آورده می شدند، تا می توانستیم این بزرگان را به همه جهان معرفی کنیم. پس جای تاسف است که سازمان های مربوطه به این موضوع بی توجهی می کنند.

به دنبال پیگیری های مکرر خبرنگار نمایندگی همشهری در تبریز، از روابط عمومی و ریاست سازمان میراث فرهنگی آذربایجان شرقی، در خصوص علت عدم رسیدگی سازمان به موضوع تخریب باقیمانده های قبرستان تاریخی گجیل، متاسفانه جواب روشنی ارائه نگردید.

با توجه به اینکه "آثار تاریخی" بخش جدایی ناپذیر هویت یک ملت به حساب می آید و روشن کننده پرحادثه بودن یک منطقه است، هیچ گونه تعلل و کوتاهی در این خصوص قابل اغماض نیست. چراکه این آثار بدون جایگزین بوده و تخریب آنها خسارت فرهنگی جبران ناپذیریب به هویت، تاریخ و پیشینه یک منطقه وارد خواهد ساخت.

هفته نامه سهیل