بررسی جامع دیدگاه ها و هشدار های مختلف پیرامون فاجعه ای که دریاچ

بررسی جامع دیدگاه ها و هشدار های مختلف پیرامون فاجعه ای که دریاچه ارمیه را تهدید می کند

دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه ایران و دومین دریاچه آب شور دنیا است که طی سال های اخیر در آستانه بحران خشکسالی قرار گرفته است و چنانچه مسئولان امر در اسرع وقت تدابیر مناسبی را نیاندیشند، دیری نخواهد پائید که کشورمان با خسارت جبران ناپذیری مواجه خواهد شد. نظر به اهمیت این مساله در زیر به بررسی جامع دیدگاه ها و هشدارهای مسئولان و کارشناسان مختلف نسبت به بحرانی که دریاچه ارومیه را تهدید می کند، می پردازیم: ...

1-مرگ تدریجی دریاچه ارومیه را تهدید می کند 

دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه ایران و دومین دریاچه آب شور دنیا است که چند سالی است با مشکل بحران خشکسالی مواجه شده است. آب این دریاچه بسیار شور بوده عمدتا از رودخانه های زرینه رود، سیمین رود، گدار، بار اندوز، شهر چای، نازلو و زولا تغذیه می شود.این حوضه با داشتن دشت هایی مانند دشت پیرانشهر، سلماس، ارومیه، تبریز، آذرشهر، مراغه، میاندوآب، مهاباد، نقده و اشنویه یکی از کانون های ارزشمند فعالیت کشاورزی و دامداری در ایران به شمار می رود.پارک ملی دریاچه ارومیه پس از مرداب انزلی از جالب ترین و نغزترین زیستگاه های طبیعی جانوران در ایران به شمار می رود که در حال حاضر گونه های پستاندار، پرنده، خزنده، دو زیست و گونه ماهی، حیات وحش این دریاچه را تشکیل می دهد.کاهش تدریجی و بدون بازگشت آب دریاچه ارومیه نه تنها دوستداران محیط زیست را نگران کرده بلکه مجموعه تصمیم گیران کشور را به تکاپو واداشته است که چه باید کرد؟ کارشناسان محیط زیست از چند سال پیش وضعیت دریاچه ارومیه را بحرانی اعلام کرده اند و معتقدند در صورتی که اقدامات لازم برای احیای این دریاچه انجام نشود، دریاچه ارومیه خواهد مرد! راه حل عملی چیست؟.برخی کارشناسان معتقدند عمده ترین عواملی که باعث نابودی دریاچه ارومیه در سال های آینده می شود، عوامل طبیعی چون خشکسالی، بالا رفتن دما و کمی میزان بارش سالانه است و نیز سدبندهای متعدد رودخانه های منتهی به دریاچه می توانند به طور کلی وضعیت زیست محیطی آن ناحیه را به هم بزند.به واسطه افزایش دما و کاهش بارندگی در هر سال به طور متوسط بین سه تا چهار میلیارد متر مکعب از آب دریاچه ارومیه تبخیر می شود که به دلیل سطح وسیع دریاچه نمی توان از این میزان تبخیر گریزی داشت.عقب نشینی 120 هکتار دریاچه ارومیه هشدار مهمی است برای اینکه شوره زار حاصل شده از این عقب نشینی همه اراضی، مزارع، ساختمان ها و نواحی مسکونی و آبادی های اطراف را تهدید می کند.کلانتری، مدیر کل استان آذربایجان غربی وصل شدن برخی از جزایر به خشکی، از کار افتادن اسلکه ها و سختی در تردد شناورها، افزایش شوری آب و رسیدن املاح به 330 گرم در لیتر، توقف زادآوری آرتمیا، گرفتار شدن پرندگان در نمک، ضعیف شدن پوشش گیاهی جزایر و کاهش میزان آب دهی چشمه های آب شیرین موجود در داخل جزایر را از مهمترین مشکلات پارک ملی دریاچه ارومیه برشمرد.کارشناسان معتقدند با وزش باد، نمک موجود در شوره زارهای پدید آمده به سوی این اراضی و نواحی مسکونی هدایت و منتشر شده و همین امر موجب خشکسالی می شود که تاثیر مستقیم بر روی کشاورزی منطقه، سلامت مردم و افزایش مهاجرت ها خواهد شد.به اعتقاد برخی دیگر کارشناسان محیط زیست در صورتی که ورودی آب شیرین این دریاچه کم شود گونه های مختلف جانوری این دریاچه با تهدیدات فراوانی روبه رو هستند.این در حالی است که دریاچه ارومیه به دلیل طبیعت مناسب برای زیست دایمی و موقت انواع پرندگان کمیاب و نادر جهان شناخته شده است.به هر روی این دریاچه با دارا بودن جاذبه های بی شمار یکی از مناطق بی بدیل ایران در جذب گردشگری و توریسم نیز به شمار می رود و بی توجهی به حفظ آن می تواند به حذف درآمدهای ناشی از محل توریسم شود.این در حالی است که دریاچه ارومیه به دلیل طبیعت مناسب برای زیست دائمی و موقت انواع پرندگان کمیاب و نادر جهان و زیبایی های طبیعی سواحل و جزایر آن از سوی یونسکو به عنوان یک ذخیره گاه بیوسفری در جهان شناخته شده است.دریاچه ارومیه در سال 1352 با مصوبه شورای عالی محیط زیست به عنوان پارک ملی و در سال 1354 از سوی کنوانسیون رامسر به عنوان یکی از بهترین تالاب های بین المللی جهان به ثبت رسید.در میان سخنان کارشناسان سخنان ضد و نقیض هم زیاد در این خصوص گفته شده اما عموم کارشناسان و صاحب نظران معتقدند در نبود یک مدیریت صحیح، دریاچه مظلوم ارومیه به روزهای پایانی عمر خود نزدیک می شود.اما برنامه ریزی های لازم برای اخذ اعتبارات جهانی از سازمان ها و مراکز ذیربط بین المللی در شرایطی که بحران شدیدی در اکوسیستم دریاچه به وجود آمده کمک فراوانی برای بهبود وضعیت موجود خواهد کرد.ضمن اینکه برای بندهای انحرافی که برای استفاده از آب این رودخانه جهت مصارف کشاورزی زده شده نیز باید چاره ای اندیشیده شود در غیر این صورت شوری آب دریاچه به حد اشباع خواهد رسید و در صورت تداوم این روند، غلظت نمک دریاچه افزایش یافته و جایگاه خود را از دست خواهد داد.در این راستا سازمان حفاظت محیط زیست کشور با اجازه بهره برداری از نمک دریاچه می تواند ضمن ایجاد اشتغال در منطقه اقدام سودمندی در بهبود شرایط اکولوژیکی دریاچه باشد و از تخریب حیات در آن جلوگیری شود.به هر حال وضعیت دریاچه ارومیه بحرانی تر از حرف های است که گفته شد و امید است مسئولان و کارشناسان امر این وضعیت بحرانی را لمس کرده و برای آن چاره اندیشی کنند.(1)

2-مسئول مرکز سنجش از راه دور:

سازمان مشخصی تولیت نجات دریاچه ارومیه را عهده دار شود

تبریز- مسئول مرکز سنجش از راه دور و GIS و عضو هیئت علمی رشته زمین شناسی دانشگاه تبریز، گفت: تنها راه نجات دریاچه ارومیه از بحران کنونی تشکیل سازمان مشخص ومسوول است.          

به گزارش ایرنا، علی اکبر رسولی روز یکشنبه درجمع خبرنگاران اظهار داشت: سازمان مذکور می تواند مطالعات چندجانبه، چند تخصصی جامع وهمچنین مانیتورینگ به هنگام دریاچه را انجام دهد.

وی ازبارور سازی ابرها به عنوان راهکارکوتاه مدت برای خروج دریاچه ارومیه ازبحران اعلام کرد.

به گفته وی با انتقال آب از حوزه های مجاور دریاچه مانند رودخانه ارس هنگام پرآبی، رودخانه زاب و دریای خزر میتوان تا حدودی مشکل کمبود آب دریاچه ارومیه را جبران کرد.

وی ادامه داد: مطالعات نشان می دهد دردهه های اخیر، به میزان 40 درصد از مساحت دریاچه وهمچنین چهارمترازارتفاع آن کاسته شده و حدود چهارمیلیارد مترمکعب آب نیاز است تا این کمبود جبران شود.

رسولی سازه های موجود برروی دریاچه و همچنین درمسیررودخانه های منتهی به آن را عامل دیگردرکاهش آب دریاچه بیان کرد.

وی گفت: میان گذر موجود تعادل هیدرولو‍ژیکی واکولوژیکی دریاچه را برهم زده است.

وی با اشاره به اینکه دمای اطراف دریاچه به میزان 20 درجه سانتیگراد افزایش و بارش باران نیز 25 درصد کاهش یافته است ، گفت: با ادامه این شرایط خود دریاچه نیز به نابودی خود کمک می کند زیرا ‌کاهش سطح آب تبخیر و تعرق راافزایش می دهد.

وی هشدار داد خشک شدن دریاچه ارومیه تهدیدی برای منطقه وکشورهای همسایه بوده و خسارات آن جبران ناپذیرخواهد بود.

وی گفت درصورت خشک شدن دریاچه املاح برجای مانده ازبادهای گرم وارد شهرها شده وموجب بروز بیماریهای ریوی ، چشمی خواهد شد.(2)

3-مسئول کمیته GIS دانشگاه تبریز:

سد سازی ها عامل خشک شدن دریاچه ارومیه هستند

علی اکبر رسولی گفت: سد سازی ها عامل اصلی خشک شدن دریاچه ارومیه هستند و از زمان بهره برداری از سدها روند خشک شدن دریاچه تشدید شده است.

به گزارش خبرنگار برنا از تبریز، علی اکبر رسولی در جمع خبرنگاران ضمن بیان مطلب فوق افزود: دریاچه ارومیه همیشه یک سری نوسانات طبیعی داشته است اما در سال های اخیر از نظر ریاضی و آمار این نوسان روند معنادار منفی داشته است و متاسفانه با توجه به آخرین تصاویر ماهواره ای دریافت شده طی 5 سال گذشته سطح دریاچه 40 درصد و ارتفاع آن حدود 4 متر کاهش یافته و عمدتا در شرق و جنوب شرقی اتفاق افتاده و اخیرا در بخش های شمالی نیز شروع شده است.

وی تاکید کرد: در پدیده خشک شدن دریا عواملی زیادی چون افزایش دما، کاهش بارش، ایجاد سد بر سر راه ورودی ها و مصرف بی رویه آب در زراعت و آب شرب شهرها موثر هستند اما با توجه به اینکه بر روی همه رودهای مهم سد زده شده است و این سدها به جای جمع آوری آب به شدت آب را مصرف می کنند، عامل مهمی در خشک شدن دریاچه ارومیه هستند.

علی اکبر رسولی اذعان داشت: باید هر چه سریع تر باید برای این مشکل راه حلی اندیشیده شود چرا که اگر به همین منوال پیش برود دریاچه خودش به خودکشی خود کمک خواهد کرد چرا که وقتی عمق کم می شود، میزان تبخیر نیز افزایش می یابد.

وی در خصوص چگونگی حل این مشکل افزود: به عقیده من در وهله اول باید یک مرکز دائمی مطالعات و مانیتورینگ با حضور اساتید و نخبگان ایجاد شود و یک ارگان یا سازمان ثابت، مسئولیت مستقیم این دریاچه را به عهده بگیرد و مطالعات چند جانبه و چند تخصصی هدفمند برای مدیریت بحران ایجاد شود تا بتواند مطالعاتی را که هم اکنون در دانشگاه تبریز انجام می شود به مرحله اجرا برسد.

وی انتقال آب دریاچه خزر و بارور سازی ابرها را از مهمترین و موثرترین راه حل ها برای جلوگیری از خشک شدن دریاچه ارومیه دانست و گفت: اجرای تمام این فعالیت ها نیاز به همکاری و همیاری سازمان های مربوط دارد و تا وقتی مسئولان ما به انجام این کارها اعتقاد نیافته اند، کاری از پیش نخواهد رفت.(3)

4 -250هزار هکتار از دریاچه ارومیه به شوره زار تبدیل شده است

دنیای‌اقتصاد - ارومیه - صابر چهرقانی: مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان غربی گفت: بیش از 250 هزار هکتار از سطح دریاچه ارومیه به دلیل عوامل مختلف به ویژه کم‌آبی به شوره زار تبدیل شده است.

عباس‌نژاد افزود: خشکسالی چند سال اخیر، کاهش نزولات آسمانی، بالارفتن دمای هوا، عدم استفاده صحیح و بهینه از آب در داخل حوزه آبریز، کنترل روان آب‌ها و احداث سازه‌های آبی، حفر چاه‌های آب و راندمان پایین آبیاری در داخل حوزه آبریز دریاچه ارومیه از مهم‌ترین دلایل بروز این فاجعه زیست‌محیطی هستند.

وی اضافه کرد: سطح آب پارک دریاچه ارومیه با وسعت 570 هزار هکتار در حال حاضر 2 و نیم متر پایین‌تر از سطح اکولوژیکی آن در شرایط عادی است.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان غربی در ادامه نمک موجود در آب این دریاچه را در حالت فوق اشباع اعلام و اظهار کرد: در شرایط عادی میزان شوری آب این دریاچه 180 تا 220 گرم نمک در هر لیتر است که این میزان در شرایط بحرانی فعلی به 340 گرم در هر لیتر می‌رسد.(4)

5-در صورت تداوم روند فعلی؛ دریاچه ارومیه محدود به مناطقی با عمق زیاد می‌شود.

حسن عباس‌نژاد امروز در گفتگو با خبرنگار فارس در ارومیه با اشاره به اینکه از سال گذشته برنامه‌ مدیریت دریاچه ارومیه امضا شده است، اظهار داشت: یکی از مصوبات برنامه مدیریت دریاچه ارومیه، ایجاد شورای منطقه‌ای و کمیته ملی دریاچه ارومیه بود که در این کمیته‌ها اولویت‌هایی برای برون رفت از این وضعیت پیش‌بینی شده است.

وی بر تشکیل شورای منطقه‌ای تاکید کرد و افزود: تشکیل این شورا باید در سال‌های گذشته انجام می‌شد.

این مقام مسئول به برنامه‌های شورای منطقه‌ای اشاره کرد و گفت: در این شورا برای نجات دریاچه ارومیه از حالت بحرانی برنامه 25 ساله پیشنهاد شده است که تبدیل کشاورزی سنتی به صنعتی، انتقال آب از حوزه آبریز دریاچه ارومیه، احیا و بازسازی زیستگاه از جمله این برنامه‌ها هستند.

عباس‌نژاد با بیان اینکه انتقال آب از حوزه‌های آبریز جنوب استان اقتصادی‌تر به نظر می‌رسد، تصریح کرد: باید تا سال 2008 سهم حوزه آبی خود را از رودخانه‌ها مشخص کنیم که در سطح استان آذربایجان غربی اقتصادی‌ترین حوزه‌ها، ارس و زاب هستند.

وی اضافه کرد: فاز مطالعاتی برای انتقال آب از حوزه‌های مجاور منطقه جنوب آذربایجان غربی توسط آب منطقه‌ای استان انجام گرفته است.

این مقام مسئول با بیان اینکه دیرینه‌شناسی دریاچه ارومیه نشان می‌دهد در سال‌های گذشته وضعیت دریاچه ارومیه بحرانی‌تر از وضعیت فعلی بود، گفت: باید به صورت علمی با بحران موجود در این دریاچه برخورد شود.

عباس‌نژاد اظهار داشت: تشکیل بانک اطلاعاتی دریاچه ارومیه راهکاری برای خروج از این معضل است.

وی عمده عامل ایجاد بجران دریاچه را ناشی از وضعیت جوی دیگر کشورهای جهان اعلام کرد و افزود: مدیریت یکپارچه حوزه‌ها در دیگر کشورها وجود دارد که در ایران این مسئله باید قوت بیشتری به خود بگیرد که با تشکیل شورای منطقه‌ای این مسئله در ایران نیز محقق می‌شود.

این مقام مسئول با بیان اینکه اگر دریاچه ارومیه با این وضعیت پیش برود خشک نمی‌شود، تصریح کرد: در این وضعیت فقط مساحت دریاچه کوچک‌تر می‌شود و اگر اینگونه پیش برویم دریاچه ارومیه محدود به مناطقی با عمق زیاد می‌شود که با کاهش مساحت، میزان تبخیر نیز کاهش می‌یابد.(5)

6-پس روی آب دریاچه ارومیه 200هزار هکتار شوره زار برجا گذاشت 

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت:  پس روی آب دریاچه ارومیه بیش از 200 هزار هکتار اراضی شوره زار بر جای گذاشته است.  به گزارش ایسنا،  مهندس عباس نژاد، در نشست خبری خود با بیان این مطلب افزود:  میزان آب فعلی دریاچه ارومیه بین 300 تا 350 هزار هکتار است اما با گسترش اراضی نمک زار در آینده به علت وزش بادهای غالب، اراضی کشاورزی 3 استان آذربایجان غربی،  شرقی و کردستان در معرض خطر نابودی خواهند بود.  وی عنوان کرد: وضعیت کنونی دریاچه ارومیه شدیدا بحرانی است و تعدادی از جزایر به علت کاهش سطح آب و همچنین خشکی بیش از اندازه دریاچه به یکدیگر چسبیده و تبدیل به یک جزیره شده اند.  مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با اشاره به این که از نظر تراز اکولوژیکی هم اکنون سطح آب دریاچه ارومیه 2/4 متر نسبت به سال 74 کاهش یافته است، اظهار کرد: سال 74 تراز اکولوژیک دریاچه ارومیه 1274/1 متر بود اما این میزان در زمان فعلی با کاهش به 1271/6 متر رسیده است.  عباس نژاد اظهار داشت : می توان گفت بارندگی های امسال 60 درصد از بارش های سال گذشته است.  وی با اشاره به این که دریاچه ارومیه از سه منبع آب های روان جاری،  نزولات آسمانی و آب های زیرزمینی تغذیه می شود،  افزود: احداث سد،  کاهش نزولات آسمانی که باعث فشار بر آب های زیرزمینی شده، خشکی بیش از حد دریاچه را به دنبال داشته است.  عباس نژاد در مورد مباحث عنوان شده مبنی بر خشکی دریاچه ارومیه تا یک دهه آتی گفت: بحث فوق نه قابل رد است و نه تایید و معتقدم دریاچه در ده سال آینده کاملا خشک نمی شود بلکه تبدیل به یک حوضچه خواهد شد.  مدیرکل اداره محیط زیست آذربایجان غربی با بیان این که به زودی دیرینه شناسی دریاچه ارومیه منتشر خواهد شد،  عنوان کرد:  دریاچه ارومیه امروز نیازمند جایگزینی مدیریت علمی به جای سنتی است تا به این وسیله بتوان از خشکی آن جلوگیری کرد.(6)

7-پارک ملی دریاچه ارومیه چشم به راه نجات از خشک شدن

تبریز- دریاچه ارومیه به عنوان بزرگ ترین پارک ملی کشور در سال های اخیر با خطر کاهش وسعت مواجه بوده و نجات آن از این وضعیت نیازمند دستانی نجات بخش و عزمی ملی است.   

به گزارش ایرنا، دریاچه ارومیه، دومین دریاچه شور جهان به وسعت حدود پنج هزار کیلومتر مربع در شمال غرب ایران و ما بین استان های آذربایجان غربی و شرقی و درحوزه آبخیزی به مساحت پنجاه هزار کیلومتر مربع واقع شده است.

این دریاچه که به وسیله تعدادی تالاب اقماری لب شور و شیرین احاطه شده، بزرگترین پارک ملی ایران بوده که در فهرست کنوانسیون رامسر نیز به ثبت رسیده است.

متاسفانه در دهه اخیر به دلیل کاهش شدید ورودی آب و در نتیجه افزایش شوری ، این دریاچه در شرایطی بحرانی قرار گرفته و این مساله و مشکلات دیگر نظیر آلودگی، تخریب سرزمین و غیره، تنوع زیستی با اهمیت بین المللی دریاچه ارومیه و نیز سایر منافعی که از آن عاید جوامع می شود را تهدید می کند.

مهدی ضرغامی، عضو هیات علمی دانشکده عمران دانشگاه تبریز در این خصوص با تاکید بر بحرانی بودن شرایط دریاچه ارومیه گفت: 35 درصد کمبود آب دریاچه ارومیه به دلیل سدسازی های بی رویه در مسیر رودخانه های منتهی به آن می باشد.

وی افزود: میزان آب ورودی به دریاچه ارومیه سالانه هفت میلیارد متر مکعب است ولی بیشتر آن توسط استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان مصرف و به این دریاچه نمی رسد.

وی ادامه داد : اعلام نظر قطعی در خصوص این که سدسازی در اطراف این دریاچه صحیح بوده یا نادرست، کار بسیاری دشواری است و نیاز به مطالعات جامع علمی دارد و آنچه واضح و مبرهن می باشد این است که ما باید مصرف آب رامدیریت کنیم.

ضرغامی همچنین با اشاره به تاثیرات منفی ساخت میانگذر بر روی دریاچه ارومیه گفت: این سازه موجب تغییر غلظت نمک در دو طرف پل شده و زندگی آبزی ارزشمند آن یعنی آرتیمیا را به خطر انداخته است.

وی تغییرات اقلیمی را اصلی ترین عامل خشک شدن دریاچه عنوان کرد و گفت : گرچه کنترل تغییرات اقلیمی تا حدودی از دسترس ما خارج است و لی می توان با مدیریت صحیح، میزان خسارات را به حداقل رساند.

استاد دانشگاه تبریزخاطرنشان کرد: نهاد های اداری مرتبط با آب بایستی هماهنگی بیشتری با هم داشته و ارتباط خود را با دانشگاهها حفظ و در تصمیم گیری های خود، به مسایل اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی به صورت توام توجه کنند.

پروفسور علی اکبر رسولی ، استاد زمین شناسی دانشگاه تبریز نیز در این خصوص با استناد به نتایج پژوهش هایی که از منظر اقلیم و کاربرد فناوری های سنجش از راه دور (GIS) در دانشگاه تبریز انجام شده گفت: تغییرات تراز آب دریاچه ارومیه و همچنین تغییرات ورودی آب به آن از سال 1344 تاکنون منفی بوده و بیلان آب دریاچه ارومیه در حال کاهش است.

وی، با تاکید بر بحرانی بودن وضعیت دریاچه ارومیه از نظر زیست محیطی خاطر نشان کرد: محیط زیست دریاچه ارومیه برای آرتیمیا و سایر جانداران این زیست بوم، درحال تخریب بوده و حداقل سه تا چهار میلیارد متر مکعب آب نیاز است تا این دریاچه به حالت عادی برگردد.

رسولی همچنین به کاهش پوشش گیاهی این دریاچه در سالهای اخیر اشاره کرده و گفت: میزان بارش نیز به صورت معنی داری در منطقه در حال کاهش است.

وی مناطق جنوب شرق و شرق دریاچه ارومیه را بیشتر از دیگر مناطق آن در معرض تهدید دانست و ادامه داد: این مناطق به دلیل شرایط مورفولوژی و میزان زیاد رسوبات در خطرند.

وی تاکید کرد: بحرانی که ما امروز با آن مواجه هستیم بحران مدیریتی بوده و دلیل بروز آن نیز آن است که متاسفانه مسوولان ما به محیط زیست مسوولانه نمی نگردند و این مهم چالش های بزرگی را به وجود آورده است.

استاد دانشگاه تبریز خاطر نشان کرد : برگزاری جلسات متعدد و فعالیت های نرم افزاری مشکلات دریاچه ارومیه را حل نمی کند و مسوولان باید با تصمیم گیری صحیح وارد عرصه عمل شوند.

وی راهکارهایی نیز برای خروج از بحران ارایه کرد و گفت: برای جلوگیری از کوچک شدن و تخریب بیش از حد دریاچه ارومیه ابتدا باید بحران مدیریتی را حل کرده و سپس با تدابیری مانند انتقال آب از دریاها یا رودخانه های دیگر تا حدودی مشکلات را رفع کرد.

رسولی خاطر نشان کرد : با انتقال آب از رود ارس یا دریای خزر البته با رعایت شرایط اکولوژیکی و به شرط عدم برهم زنی تعادل زیست محیطی و هم چنین کاهش سدسازی در مسیر رودخانه های منتهی به آن می توان تا حدودی از خشک شدن این دریاجه مهم و با ارزش جلوگیری کرد.

وی همچنین تاکید کرد: طرح بارور سازی در کشور ما موفق نبوده ونمی توان به این روش امید بست.

مدیر عامل آب منطقه ای آذربایجان شرقی ، طرح انتقال آب از دریای خزر برای جبران کسری آب دریاچه ارومیه را یک رویا دانست و گفت : بارورسازی ابرها راه میانبر برای نجات این دریاچه است.

ارسلان هاشمی یادآور شد : نزدیکترین راه برای تامین آب مورد نیاز استفاده از فناوری بارور سازی ابرها است که در دور سوم سفر هیات دولت به آذربایجان شرقی نیز به تصویب رسید.

وی با اشاره به بومی شدن این تکنولوژی و استفاده از متخصصان منطقه در اجرای آن ادامه داد: باید با این مساله با آرامش برخورد و راهکارها و پیشنهادات را برای بومی کردن اجرای طرح مشخص و استخراج کنیم.

علی نجفی ، نماینده طرح حفاظت از تالاب های ایران در آذربایجان شرقی نیز در این ارتباط گفت: با توجه به تهدیدهای پیش روی دریاچه ارومیه سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری و پشتیبانی فنی و مالی تسهیلات جهانی محیط زیست و دفتر برنامه عمران ملل متحد پروژه ای برای تدوین و عملیاتی سازی یک برنامه مدیریتی جامع برای دریاچه ارومیه و چند تالاب مهم دیگر درقالب طرح بین الملل حفاظت از تالاب های ایران تعریف نموده است.

وی اظهار امیدواری کرد در قالب این طرح و تهیه برنامه های نرم افزاری سازمان های مربوطه بتوانند تا حدودی جلوی تخریب این دریاچه را بگیرند.

کارشناسان اتفاق نظر دارند که شرایط دریاچه ارومیه بحرانی تر از آن است که مسوولان با برگزاری جلسات مختلف و تهیه نرم افزار بتوانند کاری برای حفاظت از آن انجام دهد و آن چه نیاز امروز این دریاجه است تدبیر مسوولانه و عملیاتی ساخت تدابیر اتخاذ شده است.(7)

8-فرماندار اسکو از خشک شدن دریاچه ارومیه تا 7 سال آینده خبر داد.

آفتاب - سرویس اجتماعی: فرماندار شهرستان اسکو در استان آذربایجان شرقی با اشاره به این‌که این شهرستان بیش‌ترین نوار ساحلی را با دریاچه‌ی ارومیه دارد و این ظرفیت از جذابیت‌های منطقه برای گردشگران به‌شمار می‌آید، گفت: مسأله‌ خشک شدن این دریاچه، یک مشکل ملی است که باید در سطح دولت و مجلس به آن رسیدگی شود. ما پیش‌بینی می‌کنیم، این دریاچه تا هفت‌سال آینده خشک شود، در این صورت طبق برآورد ما، ‌٨٠٠ کیلوگرم نمک به‌ازای هر ایرانی در این منطقه تلنبار می‌شود.

یونس فاتح در گفت و گو با ایسنا گفت: نظریه‌ مطرح ما برای جلوگیری از این اتفاق، هدایت آب از دریاچه‌ خزر به دریاچه‌ ارومیه است. البته باید روی نظریه‌های دیگر هم کار شود تا از این اتفاق که خسارت سنگینی برای کشور به بار می‌آورد، جلوگیری کنیم.

فاتح ادامه داد: در تمام دنیا، هزینه پرداخت می‌شود تا کشت و زرع انجام شود؛ اما در برخی نقاط باید هزینه‌ی نکاشتن پرداخت شود؛ برای نمونه، در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی به‌جای یک‌میلیون تن، شش‌میلیون تن محصول برداشت می‌شود و این آسیبی برای منطقه است. بنابراین برای حفظ منابع طبیعی باید به این موضوع بیش‌تر توجه کنیم.

فرماندار شهرستان اسکو اضافه کرد: سدهای ایجادشده در اطراف دریاچه‌ ارومیه، جلوی آبریزی آن را گرفته‌اند و برداشت از چاه‌های منطقه نیز بدون نگاه فنی و مهندسی است. باید در این‌باره جدی‌تر برنامه‌ریزی کرد، چون با خشک شدن دریاچه‌ ارومیه، فاتحه‌ کشاورزی هم خوانده می‌شود.(8)

9-دریاچه ارومیه 7 سال دیگر خشک می‌شود

«7 سال دیگر دریاچه ارومیه به شوره زاری به وسعت 4 هزار کیلومتر مربع تبدیل می‌شود که کمترین پیامد آن، تغییر آب وهوای منطقه، پیشروی نمک به سمت اراضی کشاورزی و تخریب آن و خالی شدن صدها روستا ازسکنه است.»

این گفته رئیس پژوهشکده آرتمیای دانشگاه ارومیه، بیش از هر چیز نشان از عمق فاجعه‌ای دارد که آرام آرام یکی از زیباترین زیستبوم‌های کشوررا به کام خود می‌کشد.

ناصر آق در گفت‌وگو با همشهری گفت: ورودی آب به دریاچه ارومیه در سال‌های پرآبی 6 میلیارد متر مکعب بود که به همین اندازه هم تبخیر وجود داشت؛ اما طی چند سال اخیر به‌دلیل ساخت سد دربالادست وجلوگیری از حق آبه، این میزان به یک ونیم میلیارد متر مکعب در سال کاهش یافته، این در حالی است که تبخیر به همان میزان وحتی بیشتر ادامه دارد. دراین میان، آنچه به نگرانی‌ها دامن می‌زند خشکسالی وتقریبا به صفر رسیدن نزولات جوی است.

وی  افزود: با آنکه شواهد موجود نشان می‌دهد خشک‌شدن این زیستبوم بی‌نظیرجدی است، اما اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از این فاجعه روند کندی دارد.

برای نمونه، قراربود بخشی از آب رود زاب را به سمت دریاچه منحرف کنند اما   مطالعات مرحله یک این طرح حیاتی  پس از 4 سال به پایان رسیده وچنانچه با همین کندی ادامه یابد، عملیات اجرایی آن زمانی به نتیجه خواهد رسید که کار از کار گذشته است؛ نوشداروی پس از مرگ سهراب!

پیشروی نمک

آق، با هشدار نسبت به وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه تصریح کرد: سطح آب دریاچه درمقایسه با زمان مشابه در سال گذشته40سانتی‌متر پایین رفته است وبا توجه به خشکسالی پیش رو مشخص نیست تا پایان سال تاچه اندازه به وسعت خشکی‌های اطراف دریاچه افزوده شود.

میزان شوری آب نیز به 320 گرم در لیتر رسیده، به همین دلیل کف دریاچه درمناطق کم عمق از نمک پوشیده شده و درمناطق پرعمق هم رسوب‌گذاری نمک قابل مشاهده است.ضمن اینکه می‌توان پیاده بین جزایر تردد کرد در حالی که تا پیش از این عمق آب در حد فاصل این جزایر به 5 متر می‌رسید.

به گفته این پژوهشگر، شوری بیش ازحد سبب شده تا این زیستبوم که روزگاری میزبان صدها هزار فلامینگو وهزاران پرنده کوچنده دیگر بود، اهمیت خود را به‌عنوان یک مسیر بین‌المللی پرندگان مهاجر از دست بدهد.

به خاطر همین وضعیت بحرانی، جمعیت آرتمیا دراین دریاچه نسبت به سالهای 75و76 تا40 برابر کاهش یافته است و با آنکه برداشتی صورت نمی‌گیرد، اگر این ذخایر بازسازی نشود در آینده، اثری از این آبزی ارزشمند باقی نخواهد ماند.(9)

منابع:

(1)- ابتکار نسخه شماره 1183 -  1387/02/09  

(2)-خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر 999178، زمان مخابره:  1388/12/16 - 16:46:20

(3)-برنانیوز یکشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۸۸ ساعت ۱۴:۴۵

(4)-دنیای اقتصاد  شماره روزنامه: 2032، یکشنبه 16 اسفند 1388 مقارن با 20ربیع الاول1431 ، 7march2010

(5)-فارس نیوز  شماره:8812150045 ، 88/12/15 - 09:16

(6)-مردمسالاری ، نسخه شماره 2307 - 1388/12/15

(7)-خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر 988802 ، زمان مخابره:  1388/12/11 - 12:38:7

(8)-آفتاب نیوز جمعه ۳۰ بهمن ۱۳۸۸ ساعت ۱۴:۳۴ به نقل از ایسنا

(9)-همشهری آنلاین جمعه 27/2/

منبع : سایت اکبر اعلمی